Weet waar je aan toe bent in deze onzekere tijd

Lockdown

Afgelopen dinsdag zaten we weer met zijn allen voor de buis voor de inmiddels welbekende persconferenties van Mark Rutte en Hugo de Jonge. Het kwam voor niemand als een verrassing dat de lockdown met 3 weken verlengt werd tot 9 februari en we moeten niet vreemd opkijken wanneer het nog wel wat langer gaat duren voordat we weer langzaam terug kunnen naar het oude normaal.

Voor iedereen natuurlijk heel vervelend, maar voor de één nog wel net wat meer dan voor de ander. Denk aan horeca ondernemers, ZZP´ers met een eigen kapsalon, flexwerkers, eenzame ouderen, kinderen in een onveilige thuissituatie of met een leerachterstand en zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan. Wat al deze kwetsbare groepen met elkaar gemeen hebben is dat ze (voor een deel) vroeg of laat bij de gemeente terecht zullen komen voor zorg en/of ondersteuning. Het sociaal domein zal de komende tijd extra belast gaan worden en de gevolgen hiervan kunnen nog jaren voelbaar zijn.

Veel beleidsmedewerkers en gemeenten zullen met een knoop in de maag vooruit kijken naar de komende periode waarin ze niet weten wat deze onzekere tijd gaat brengen. Hoe hard zal het wmo gebruik stijgen, hoe kunnen we ons beleid het beste aanpassen en zullen we wel genoeg geld hebben om dit allemaal te financieren?

Gemeentefonds

Juist nu er zoveel onzekerheid is, is het voor gemeenten fijn om te weten hoeveel geld ze de komende jaren vanuit het rijk zullen ontvangen, zodat daar de plannen op aangepast kunnen worden en er (eventueel op basis van data) duidelijke keuzes gemaakt kunnen worden over wat de komende jaren de belangrijke focuspunten zullen zijn. 

De hoogte van het bedrag dat gemeenten ontvangen vanuit het gemeentefonds is gebaseerd op het objectief verdeelmodel. Hierin is een lijst van indicatoren opgenomen waarmee de volledige populatie en omgeving in kaart wordt gebracht. Deze indicatoren zijn gekozen omdat deze samenhangen met de kosten die gemeenten moeten maken. Afhankelijk van de samenstelling van de populatie en hoe de omgeving eruit ziet krijgt een gemeente geld vanuit het gemeentefonds. Zo krijgt een gemeente meer geld voor het cluster ‘infrastructuur en gebiedsontwikkeling’ naarmate het oppervlakte van de gemeente groter is en krijgen gemeenten meer geld voor iemand van 85 dan voor iemand van 40 omdat iemand van 85 over het algemeen meer zorg en ondersteuning nodig heeft en dus voor een gemeente duurder is dan iemand van 40. Zo wordt het bedrag dat gemeenten ontvangen en bedoeld is voor het sociaal domein o.a. bepaald door de demografische opbouw, sociaal economische status van de inwoners en huishoudenssamenstelling.

Aan de slag

Elk jaar publiceert de rijksoverheid de meicirculaire waarin de plannen voor de komende jaren staan en ook de hoogte van de bedragen per indicator benoemd worden. Ook zijn er rekenbestanden te downloaden waarmee de inkomsten vanuit het gemeentefonds voor de komende 5 jaar te bekijken zijn. De bestanden zijn hier te downloaden.

We zitten nu in een turbulente tijd waarin veel veranderd waardoor de data, waarop de prognoses van de komende 5 jaar, al snel achterhaald zijn. Het mooie aan deze rekenbestanden is dat alle indicatoren handmatig aan te passen zijn en dat je dus op elk gewenst moment nieuwe gegevens kan invoeren om tot een nieuw bedrag te komen. Weet je bijvoorbeeld dat door de coronacrisis in 2021 niet 100 maar 200 mensen een uitkering zullen hebben kan dat worden aangepast en is gelijk te zien wat dat zal doen met het totaalbedrag.
Het nadeel van deze rekenbestanden is dat ze vrij complex en onoverzichtelijk zijn. Daarom hebben wij deze rekenbestanden omgebouwd naar een nieuw eenvoudig en overzichtelijk model waarin gemeenten verschillende prognoses kunnen uitwerken.

Heeft u hier vragen over, of kunnen wij u helpen bij het in kaart brengen van de inkomstenkant van uw gemeente voor de komende 5 jaar, dan horen wij dit graag. Neem hiervoor contact op met Vince of Jan Willem.

Heel veel sterkte met de lockdown de komende tijd en blijf gezond!